Sỏi tiết niệu là hiện tượng các tinh thể khoáng chất trong nước tiểu lắng đọng và kết tinh thành sỏi tại bất kỳ vị trí nào trên đường tiết niệu. Những viên sỏi này có thể có kích thước rất nhỏ (dưới 6mm), nhưng cũng có thể lớn đến vài centimet, gây ra các triệu chứng đau đớn và biến chứng nguy hiểm.
Cấu tạo hệ tiết niệu gồm 4 cơ quan chính:
Thận: nơi lọc máu và tạo nước tiểu
Niệu quản: ống dẫn nước tiểu từ thận xuống bàng quang
Bàng quang: nơi chứa nước tiểu
Niệu đạo: ống dẫn nước tiểu từ bàng quang ra ngoài cơ thể
Khi sỏi hình thành ở bất kỳ bộ phận nào trong số này đều được gọi chung là sỏi tiết niệu.
PHÂN LOẠI CÁC LOẠI SỎI TIẾT NIỆU
2.1. SỎI THẬN
Sỏi thận là loại phổ biến nhất, hình thành trong thận – nơi diễn ra quá trình lọc máu và tạo nước tiểu. Sỏi thận được chia thành nhiều vị trí cụ thể:
Sỏi đài trên: nằm ở phần trên của hệ thống đài thận
Sỏi đài giữa: nằm tại vị trí đài giữa của thận
Sỏi đài dưới: hay gặp do nước tiểu ít được lưu thông, dễ lắng đọng
Sỏi phần dưới bể thận – niệu quản: thường do dị dạng bẩm sinh, khiến dòng nước tiểu bị chậm và ứ đọng
Sỏi san hô: là loại sỏi lớn, phát triển theo hình dáng hệ thống đài bể thận, gây biến dạng toàn bộ cấu trúc thận. Đây là loại sỏi nguy hiểm, dễ gây suy thận nếu không được điều trị sớm.
2.2. SỎI NIỆU QUẢN
Sỏi niệu quản thường là hệ quả từ sỏi thận rơi xuống, và có thể kẹt tại một trong ba vị trí chính:
Sỏi 1/3 trên (nối tiếp phần dưới bể thận – niệu quản): là nơi hẹp, dễ bị sỏi kẹt lại gây đau quặn thận
Sỏi 1/3 giữa: gần vùng chậu – dễ gây đau bụng dưới lan ra vùng lưng
Sỏi 1/3 dưới: gần sát bàng quang, gây tiểu buốt, tiểu rắt hoặc tiểu ra máu
2.3. SỎI BÀNG QUANG
Sỏi bàng quang có thể:
Từ thận hoặc niệu quản rơi xuống, sau đó kẹt lại và phát triển lớn dần
Tự hình thành tại chỗ, do nước tiểu tồn đọng lâu ngày – thường gặp ở người tiểu khó, u xơ tuyến tiền liệt, sa bàng quang, hoặc bàng quang thần kinh
Triệu chứng: tiểu nhiều lần, tiểu ngắt quãng, đau vùng hạ vị khi đi tiểu, tiểu ra máu, hoặc tiểu đục có mùi hôi
2.4. SỎI NIỆU ĐẠO
Sỏi niệu đạo là loại hiếm gặp, nhưng nếu xuất hiện sẽ gây tắc nghẽn hoàn toàn dòng tiểu. Thường là do sỏi từ bàng quang rơi xuống hoặc sỏi hình thành tại chỗ do nhiễm trùng kéo dài.
Triệu chứng: bí tiểu cấp, đau tức dữ dội vùng hạ vị, dòng tiểu yếu hoặc hoàn toàn không đi tiểu được.
nrapxy